‘Hun zeiden dat zij beter zijn dan ons!’. Voordat je een boze reactie naar ons mailt: wacht even. Wij weten dat deze zin totaal niet klopt. Toch komen dergelijke grammaticafouten vaak voor in de Nederlandse schrijf- en spreektaal. Deze fouten worden echt niet alleen maar gemaakt door kinderen, want volwassenen gaan even vaak de mist in. Gelukkig kun je ze eenvoudig voorkomen door een aantal ezelsbruggetjes te gebruiken. We zetten ze graag even voor je op een rij.
Top 10 Nederlandse grammaticafouten
Bepaalde grammaticafouten komen vaker voor dan andere. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van een ‘d’ in plaats van een ‘t’ aan het einde van een zin. Ook ‘dat’ en ‘wat’ en ‘die’ en ‘dan’ worden vaak door elkaar gehaald. Je bent zeker niet de enige die er moeite mee heeft! Een top 10 van Nederlandse grammaticafouten:
1 – ‘Hun’ in plaats van ‘hen’
2 – ‘Me’ in plaats van ‘mijn’
3 – ‘Gebeurt’ in plaats van ‘gebeurd’, en andersom
4 – ‘Die’ in plaats van ‘dat’, en andersom
5 – ‘Kostenloos’ in plaats van ‘kosteloos’
6 – ‘Vind’ in plaats van ‘vindt’, of andersom
7 – ‘Dicht bij’ in plaats van ‘dichtbij’
8 – ‘Er vanuitgaan’ in plaats van ‘er van uitgaan’
9 – ‘Dan’ in plaats van ‘als’, en andersom
10 – ‘U’ in plaats van ‘uw’, en andersom
De smurfenregel
Een foutje maken is niet erg, maar je kunt het wel gemakkelijk voorkomen. Sommige mensen weten niet wanneer ze nu een d, t of dt achter een woord moeten plaatsen.
Dankzij de zogenaamde ‘smurfenregel’ maak je gelukkig nooit meer dt-fouten. Vervang hierbij een bepaald werkwoord door ‘’smurf’. Hoor je bij het werkwoord smurfen een t, gebruik dan deze. Denk bijvoorbeeld aan deze zinnen:
– ‘Word(t) eens volwassen!’ –> ‘Smurf eens volwassen!’
Je hoort in de bovenstaande zin geen ‘d’ dus dan gebruik je ‘t’
– Word(t) je netter? – Smurf je netter?
Je hoort geen ‘’t’ dus dan is het ‘Word je netter?’
Gebruik van het ’T kofschip
Een andere tactiek om te ontdekken of er ‘d’, ‘t’ of ‘dt’ achter een woord moet staan is ’t kofschip’. Misschien ben je deze regel wel eens op school tegengekomen. ’t kofschip’ wordt gebruikt om te achterhalen of een voltooid deelwoord eindigt op een d of t. Kijk naar het werkwoord en haal –en weg. Daardoor hou je de stam van het werkwoord over. Als deze stam eindigt op een t, k, f, s, ch of p dient het voltooid deelwoord met een t geschreven te worden. Is dit niet het geval? Gebruik dan de ‘d’.
Hardop uitspreken
Misschien vind je de ‘smurfen’ of ’t Kofschip’ regel iets te omslachtig. Het helpt vaak ook om de onvoltooid verleden tijd hardop uit te spreken. Vaak hoor je dan wel of er ‘d’ of ‘t’ gebruikt moet worden.
Ezelsbruggetje voor ‘als’ en ‘dan’
Ook het gebruik van ‘als’ en ‘dan’ is een behoorlijke uitdaging. Denk bijvoorbeeld aan een fout gespelde zin als ‘Zij is ouder als haar man’. Dit klopt niet omdat je ‘dan’ moet gebruiken in plaats van ‘als’. Gelukkig kun je ook deze fout met een handig ezelsbruggetje voorkomen. Onthoud goed dat je ‘dan’ altijd als een vergrotende trap gebruikt. Denk bijvoorbeeld aan ‘leuker’, ‘mooier’ of ‘beter’. Gebruik ‘dan’ ook bij voor woorden als ‘anders’ of ‘andere’. Het woordje ‘als’ gebruik je alleen bij een vergelijking. Denk bijvoorbeeld aan ‘Ik ben in andere onderwerpen geïnteresseerd dan mijn jongere zus’.
Ezelsbruggetje voor ‘me’ en ‘mijn
Spellingfouten zijn een van de grote ergernissen op social media. Vooral het gebruik van ‘me’ in plaats van ‘mijn’ is een bron van irritatie. Zo lijkt een zinnetje als ‘vandaag bij me zus geweest’ in plaats van ‘vandaag bij mijn zus geweest’ steeds normaler te worden. Onthoud dat sommige mensen simpelweg een ezelsbruggetje nodig hebben om het te onthouden! Bij twijfel kun je het beste in gedachten even ‘mijn’, ‘mij’ of ‘mezelf’ invullen. Spreek de zin desnoods even hardop uit. Je zult merken dat ‘mijn zus’ het beste klinkt. Overigens mag je in de Nederlandse taal wel een afkorting van ‘mijn gebruiken’, namelijk ‘m’n’. Wel zo makkelijk als je even een snel berichtje wilt schrijven op social media.
Lees ook: wanneer gebruik je ‘me’ of ‘mijn’?
Het verschil tussen ‘jou’ en ‘jouw’
Een andere veelgemaakte fout in de Nederlandse taal is ‘jou’ in plaats van ‘jouw’. Dit is begrijpelijk, want het verschil tussen beide woorden is niet te horen. Ook in dit geval is het handig om in gedachten even ‘u’ of ‘uw’ in te vullen. Bovendien heeft het woordje ‘uw’ altijd betrekking op bezit. Denk bijvoorbeeld aan ‘uw auto’ of ‘uw verjaardag’. Wanneer er geen sprake is van bezit kun je ‘u’ gebruiken. Denk aan zinnetjes als ‘Heeft u dat echt gedaan?’ of ‘Ik hou van u!’.
Filmpje
Bekijk tenslotte nog even dit handige YouTube filmpje over werkwoordsspelling:
https://www.youtube.com/watch?v=JiNs794-QF0
